De veenweiden in Nederland stoten 2 tot 4% van de landelijke hoeveelheid broeikasgassen uit. Dit komt door de ontwatering van dat veen. Dat wordt veroorzaakt doordat de slootpeilen laag worden gehouden, met name voor de landbouw. Als andere sectoren minder broeikasgassen gaan uitstoten zal dat percentage verder oplopen . De Green Deal Nationale koolstofhandel uit 2016 heeft als tastbaar resultaat ‘Valuta voor Veen’. Met Valuta voor Veen (VvV) is het mogelijk om geldwaarde te koppelen aan koolstof dat in de veenbodem blijft. Je krijgt “carbon credits” door een maatregel tegen de CO2 uitstoot uit veen. De maatregel wordt bijvoorbeeld geïnitieerd door een veehouder die vrijwillig zijn slootpeilen verhoogt. Met VvV kan een sponsor (bijvoorbeeld een lokale ondernemer of een bewoner die een vliegreis wil compenseren) meebetalen aan een betrouwbaar en tastbaar resultaat in de buurt. In Friesland is in juni 2020 het eerste project gestart. Waternet stimuleert een VvV in het eigen waterschapsgebied.

Hoger slootpeil of natte landbouw
De grondwaterstand in veenweiden is bepalend voor de afbraak van veen en daarmee voor de uitstoot van CO2. De veenweiden in Nederland stoten 4 tot 7 megaton CO2 uit. Dat staat gelijk aan de uitstoot van twee kolencentrales. Door de grondwaterstand (via het slootpeil) te verhogen neemt de uitstoot af. Hoe hoger die grondwaterstand is, hoe groter de reductie van broeikasgas wordt. Valuta voor Veen is een erkende systematiek om een hogere grondwaterstand te koppelen aan een hoeveelheid CO2 die niet wordt uitgestoten. Maatregelen die in VvV zijn toegestaan zijn een hoger slootpeil of natte landbouw (zoals de teelt van riet of lisdodden).

Lokale zichtbaarheid
Mogelijk volgen binnenkort infiltratiesystemen, bijvoorbeeld met toevoerdrains of toevoergreppels. Dit wordt getoetst ten opzichte van de huidige uitstoot, bij bestaande slootpeilen en grondwaterstanden. En (dus) wordt het getoetst ten opzichte van bestaand beleid. Omdat de initiatiefnemer (eigenaar of pachter) minder/geen grasopbrengsten heeft of hogere investeringen, is de verkoop van CO2-certificaten interessant. De gehanteerde CO2 prijs bedraagt 40 à 65 euro per ton vermeden CO2-uitstoot en kan per jaar 100 tot 300 euro per hectare opleveren, over tien jaar en na aftrek van aanloopkosten. Vanaf een oppervlakte van 5 hectare is het kosteneffectief. VvV kan een vervanging zijn van de huidige vrijwillige CO2-compensatie van vliegreizen of bedrijfsuitstoot. Het grote voordeel is dat het lokaal zichtbaar is en betrouwbaar, doordat het systeem voorziet in een onafhankelijke validatie en monitoring. Er is al vraag naar deze vorm van klimaatsponsoring. Lachgas en methaan (sterke broeikasgassen die ook in de veenweiden kunnen vrijkomen) worden ook in de methode meegenomen. De methode sluit aan bij het klimaatakkoord, waarin een reductie van één Megaton uit de veenweiden vóór 2030 is afgesproken.

Klimaatwinst
Initiatiefnemers en sponsors kunnen, buiten de overheid om, zelf actief bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Er is dus een tastbaar stukje klimaatwinst te boeken. Het resultaat is gevalideerd en gecertificeerd. Het initiatief zal onafhankelijk en ook inhoudelijk worden getoetst, waarbij verschillende belangen worden meegenomen, ook in het betreffende peilgebied. Een belangrijke bijvangst van VvV is de lokale betrokkenheid bij een duurzaam initiatief. Het versterkt de relatie tussen veehouder en omgeving.

Samenwerking
Waternet is reeds in 2016 gaan deelnemen in de Greendeal Nationale Koolstofmarkt, om vanuit het belang van duurzaamheid in het waterbeheer aan de totstandkoming van VvV en andere methodes te werken. Via VvV draagt Waternet bij aan een transitie in het grondgebruik van de veenweiden. Naast Waternet zijn organisaties als Staatsbosbeheer en milieufederaties, maar ook Shell, vertegenwoordigd in de Stichting Nationale Koolstofmarkt (sinds 24 december 2019). Waternet blijft betrokken bij deze stichting en stimuleert actief de totstandkoming van VvV-projecten in het waterschapsgebied. Dat doet Waternet door initiatiefnemers wegwijs te maken in de methodiek en door voorstellen te doen in gebiedsprocessen.

Planning
VvV als methodiek is al in 2019 goedgekeurd.

Meer lezen
https://nationaleco2markt.nl/wp-content/uploads/2018/12/GDNK-Groen-Veenweide-001-1.pdf

T:\SC\Onderzoek en Innovatie\03 TG Klimaatadaptief\03 Resultaten\Bodemdaling, veen en co2\presentaties\Animatie film NKB bodemdaling\animatie bodemdaling.mp4