In de afgelopen jaren hebben ze intensief samengewerkt tijdens de conceptuele ontwerpfase van het circulaire watersysteem. De volgende fase is nu in volle gang. Om initiatiefnemers (bewoners, ontwikkelaars, bedrijven, overheden en consortia) te inspireren met mogelijke oplossingen voor de waterketen van BSD is via een kwantitatieve doorrekening van drie scenario’s – Business As Usual, Basis en Plus – een eerste verkenning uitgevoerd van de (technische) haalbaarheid van de innovatiedoelstellingen voor deze wijk. Met behulp van stofstroomanalyses door Metabolic zijn de effecten van deze scenario’s en de gevolgen hiervan op andere thema’s, zoals energie en circulariteit, in beeld gebracht.
De referentiesituatie: Business As Usual (BAU)
Volgens de Vewin-statistieken wordt in Nederland bijna 120 liter drinkwater per persoon per dag gebruikt, waarvan slechts een klein deel wordt geconsumeerd. Een groot deel (40%) gaat naar toepassingen waarvoor geen drinkwaterkwaliteit nodig is (toilet, wasmachine). Het grootste deel verdwijnt via de douche (ruim 40%), waarbij tevens het grootste deel van de watergerelateerde energie wordt verbruikt. De waterketenpartijen zijn al bezig om deze situatie te verbeteren en te verduurzamen. Energiebesparing en hergebruik van grondstoffen zijn inmiddels zowel in de drinkwaterbereiding als in de afvalwaterzuivering gemeengoed. Door schaalvoordeel als gevolg van schaalvergroting worden de activiteiten doelmatiger.
Normaal gesproken zou het drinkwater worden aangevoerd vanuit een regionale productielocatie en zou het afvalwater worden afgevoerd naar de regionale rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi), die beide buiten het BSD-plangebied liggen. Dat past niet in het beeld van een circulair watersysteem. In de bestaande situatie levert Brabant Water drinkwater vanuit het drinkwaterproductiebedrijf in Helmond. Het huishoudelijke afvalwater wordt via de gemeentelijke riolering ingezameld en afgevoerd naar het zogenoemde overdrachtspunt (buiten de wijk), waarna het waterschap via een persleiding zorgt voor verder transport naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Aarle-Rixtel. Hier wordt het afvalwater gezuiverd, waarna het wordt geloosd op het lokale oppervlaktewater. In hedendaagse nieuwbouwwijken wordt het huishoudelijke afvalwater niet meer samen met het regenwater afgevoerd, zoals in veel oudere wijken. Het regenwater wordt verzameld via een apart rioolstelsel en afgevoerd via het lokale oppervlaktewater. Daardoor heeft het rioolstelsel bij hevige regenval minder problemen en kan het afvalwater bij de rwzi’s eenvoudiger worden behandeld.
Ontwerpscenario’s: Basis en Plus
Om initiatiefnemers (bewoners, ontwikkelaars, bedrijven, overheden en consortia) te inspireren met mogelijke oplossingen voor de waterketen van BSD zijn mogelijke ontwerpscenario’s ontwikkeld en doorgerekend. Vergeleken met Business As Usual wordt met het Plusniveau de lat aanzienlijk hoger gelegd, met bijvoorbeeld 70% besparing op drinkwater, dat van grondwater is gemaakt (maximaal 40 liter per persoon per dag). Bovendien wordt maximaal 20,5 liter afvalwater per persoon per dag afgevoerd naar de bovenwijkse afvalwaterzuiveringsinstallatie. Verder wordt ernaar gestreefd om het oppervlaktewater in de wijk op zwemwaterkwaliteit te krijgen. Omdat het Plusscenario misschien niet (direct) haalbaar is voor het hele wijk, is ook een Basisscenario ontwikkeld. In het Basisscenario wordt 40% besparing op het drinkwater gerealiseerd (maximaal 70 liter per persoon per dag). In dit scenario wordt de waterkwaliteit van het oppervlaktewater in de wijk gehouden op het niveau van de Kaderrichtlijn Water. Meer informatie over deze ontwerpscenario’s en de achterliggende logica is te vinden in de WATERLAB RAPPORTAGE via de link hieronder.
Waterbalans en stofstroomanalyse van de ontwerpscenario’s
Voor een eerste inschatting van de (technische) haalbaarheid is een selectie van maatregelen en technieken vertaald in een ontwerpscenario op zowel Basis- als Plusniveau. KWR Water Research Institute heeft die twee scenario’s doorgerekend en vergeleken met een Business As Usual-scenario. Verder heeft Metabolic een energie- en stofstroomanalyse gemaakt van de ontwerpscenario’s (zie ook de WATERLAB RAPPORTAGE). Zodoende hebben de vijf waterketenpartners in het gebied de rol van inspirator aangenomen in plaats die van oplosser. Daarmee hebben ze laten zien wat mogelijk is zónder bepaalde technieken voor te schrijven.
Andere initiatieven in Brainport Smart District
Indicatoren en doelstellingen in plaats van een blauwdruk van middelen
Menukaart van mogelijke maatregelen en technieken
Meer lezen
https://www.kennisactiewater.nl/co-creatie-trajecten/brainport-smart-district/
https://vimeo.com/508416349
https://brainportsmartdistrict.nl/organisatie-zakelijk/programmalijnen/wijk-met-water/
https://brainportsmartdistrict.nl/wp-content/uploads/2020/09/BSD_WATERLAB_RAPPORTAGE_DGTL_MIDRES.pdf