Doel:
Monitoren overstorten en waterkwaliteit van het oppervlaktewater.
Casus beschrijving:
De gemeenten in de regio van Delfland hebben waterstandmeters hangen in het riool, vaak bij belangrijke overstortlocaties (muur, vergelijkbaar met een stuw).
Deze meetgegevens worden echter weinig bekeken en hebben kwaliteitsproblemen op het moment dat ze opgevraagd worden voor een analyse. De oorzaak van deze problemen kunnen dan niet of nauwelijks meer achterhaald worden. Door een tool te ontwikkelen om overstortmetingen beter te monitoren kunnen we de datakwaliteit verbeteren en belangrijke inzichten over het functioneren van het riool opdoen.
Daarnaast wordt de waterkwaliteit van het Delflandse oppervlaktewater tijdens heftige regenbuien beïnvloed door overstorten van de gemeentelijke riolering. Door waterstanden te vergelijken met de hoogte van de overstortmuur kunnen we bepalen wanneer er interactie plaatsvindt tussen de twee systemen. Onze wens is om deze gegevens te combineren om inzichtelijk te krijgen wanneer de overstorten ‘actief’ waren en welk effect dit had op de waterkwaliteit.
Twee doelstellingen komen hier samen. De ene is die van het kernteam van het programma waterkwaliteit. Het programma vindt kleine emissies (ten opzichte van de glastuinbouw) ook relevant, dus ook riooloverstorten. Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek, kijken zij welke prioriteit dit gaat hebben in het programma.
De andere doelstelling komt voor uit de bestuurlijke overeenkomst van het NAD (Netwerk Afvalwaterketen Delfland) samenwerkingsverband. Eén van de prestatie-indicatoren is dat het overstortvolume niet toeneemt ondanks intensere regenbuien. Het NAD heeft capaciteit in de vorm van het NAD dataplatform beschikbaar voor deze casus.
Business waarde hypothese:
Dit is een belangrijke stap in het verbeteren van de datakwaliteit van overstortmetingen. Daardoor worden onze analyses betrouwbaarder en krijgen we meer inzicht in zowel het riool- als oppervlaktewatersysteem.
Nut onderzoeken van een tool voor:
- Ondersteuning werkzaamheden van Delflandse medewerkers waterkwaliteit en medewerkers van het NAD dataplatform.
- Communicatiemiddel intern en extern, met gemeenten, in de vorm van een dashboard of rapportage.
Relatie tussen overstorten en waterkwaliteit duidelijk maken. Dit inzicht kan dan ook toegepast worden op overstortlocaties waar gemeenten en/of waterschap niet meten.
De uitkomst draagt bij aan het inzicht aan de factoren die waterkwaliteit bepalen. Nu gebruiken gemeenten en waterschap voornamelijk hun expert-opinion om lozingen, run-off, overstorten of foutieve aansluitingen als hoofdoorzaak van problemen te identificeren.
Scope:
- Bepalen activiteit en duur van overstorten (historische tijdsreeksen) van bemeten en onbemeten overstorten voor 1 gemeente;
- Berekenen relatie tussen metingen in waterkwaliteit en activiteit en duur van overstorten voor polders verbonden aan de gekozen gemeente;
- Real-time monitoren van waterstanden in het riool (bij overstorten).
Resultaten:
Het onderzoek is afgerond. We hebben 3 resultaten behaald:
- Inzicht in de geschiktheid van het waterkwaliteitsmeetnet voor dit type monitoring. De meetpunten van waterkwaliteit bestaan nu uit maandelijkse monstername verspreid door het gebied en continue sensoren bij de grote gemalen. Het doel daarvan is om te controleren of het waterschap voldoet aan de eisen aan de waterkwaliteit. Het bleek echter niet geschikt om de kortstondige impact van overstorten te meten. Delfland gaat nog een literatuuronderzoek naar vergelijkbare onderzoeken uitvoeren om vervolgens een beslissing te maken over een aanpassing aan het meetnet.
- Code voor het ophalen en opslaan van overstort-gegevens en een evaluatie van het nut van verschillende manieren om deze gegevens te controleren op kwaliteit en ongewone afwijkingen. Het NAD dataplatform gebruikt deze informatie om haar eigen taken uit te voeren. Op termijn kunnen we daarmee real-time de waterketen gaan monitoren en acties uitzetten bij gemeenten en waterschap om hun systemen en data te verbeteren.
- Wens om op termijn een gebiedsmonitor-applicatie of webportaal te ontwikkelen. In eerste instantie kunnen we databronnen van waterkwaliteit en overstorten gaan toevoegen aan het WIS (waterinformatie-systeem) van Delfland. In de toekomst is een portaal waar gemeenten en andere partners toegang tot hebben een mooie uitbreiding. Daarmee delen we onze data met elkaar en maken we de interactie tussen onze gebieden (zoals riool en oppervlaktewater) inzichtelijk.
Projectupdate september 2022
Digitale transformatie bij Hoogheemraadschap Delfland: een serie interviews langs onze experimenten
Het monitoren van riooloverstortingen
Het is onzichtbaar, maar toch heb je er dagelijks mee te maken. Het riool. Dat is het stelsel van buizen en pompen dat het vieze water uit huizen en bedrijven afvoert naar de zuivering. Soms ruik je ook dat het water vies is: wanneer een grote wagen in de straat het riool reinigt of op zomerse dagen als het vuil zich al weken heeft opgehoopt. Hier komt Delfland to the rescue met (het monitoren van) riooloverstortingen.
Het is niet zonder reden dat Delfland dit water zuivert, want in de natuur en in het oppervlaktewater is het schadelijk voor ons en ander leven. Toch komt het wel eens voor dat het vieze water uit het riool ontsnapt met stankoverlast, met dode vissen in de sloot als gevolg. Dat gebeurt vooral wanneer het hard regent en het riool zowel het regenwater als het vuile water moet afvoeren. Dan is het rioolstelsel simpelweg te krap en moet het eruit. De uitgang die we in ‘riolerend’ Nederland hebben bedacht is de overstort.
De overstort is meestal een simpele muur tussen het rioolstelsel en het oppervlaktewater. Gemiddeld vindt een overstortgebeurtenis één paar keer per jaar plaats. Voor Delfland is dat interessant, want we zijn verantwoordelijk voor het goede beheer van de kwaliteit én kwantiteit van het oppervlaktewater.
Belangrijke input
Siebrand van der Hoeven, werkzaam bij het dataplatform van het NAD (het samenwerkingsverband van Delfland met de gemeenten en drinkwaterbedrijven), is betrokken bij de casus Riooloverstorten. “Ik wil graag onderzoeken welke data er beschikbaar zijn om overstortgebeurtenissen te monitoren en nagaan of er een relatie is tussen deze gebeurtenissen en veranderingen in gemeten waterkwaliteit is. Een van de taken van dit dataplatform is de monitoring van overstorten. Deze casus geeft belangrijke input voor de toekomstige informatievoorziening over deze overstortgebeurtenissen.”
Siebrand heeft samen met de innovatieve partners van het programma Digitale Transformatie tijdens deze casus de data geanalyseerd van het overstortmeetnet van Den Haag. “Het gaat om data van niveaumetingen. Het waterniveau kan men vergelijken met het niveau van de overstortmuur om te weten wanneer het vieze water overstroomt. De niveaumetingen hebben we gecontroleerd aan de hand van een conventionele check, bijvoorbeeld of het niveau onmogelijk hoog of laag is, of dat data geheel ontbreekt.”
Slijtage in gemalen
Maar dit is niet de enige check die is uitgevoerd. “Daarnaast hebben we ook een nieuwe check geprobeerd, op basis van een Machine Learning model. Dit type model analyseert op basis van oudere data wat het gedrag van het niveau is en kijkt vervolgens of nieuwe metingen hiervan afwijken. Zo ja, dan is er mogelijk wat mis en wil je de locatie gaan inspecteren. Wellicht is een sensor defect of is de rioolleiding verstopt geraakt. Deze manier van datagedreven werken is op vele manieren toepasbaar. Deze methode kunnen we ook toepassen om slijtage in gemalen op tijd op te sporen, gericht onderhoud uit te voeren en om plotselinge veranderingen in onze watersystemen te detecteren.”
Helaas bleek de vergelijking tussen de overstortgebeurtenissen en de waterkwaliteitsmetingen in het oppervlaktewater weinig op te leveren. “De meetnetten zijn qua ruimtelijke en tijdelijke verspreiding gewoon niet op zulke vergelijkingen ingericht.” Toch is Siebrand tevreden met de opbrengsten. “Deze informatie is een belangrijke aanvulling op de klachten van bewoners en de ervaringen van de experts. Het riool ligt ver onder de grond, maar heel waterschapsland heeft hier wel mee te maken. Er valt nog veel te winnen bij het verzamelen van gegevens, maar straks kan iedereen met deze data aan de slag. Op basis hiervan kunnen Delfland en gemeenten gerichte investeringen doen. Ook al is het rioolsysteem niet in ons beheer, wij zijn wel verantwoordelijk voor de waterkwaliteit. Deze gegevens leveren Delfland zo extra zicht en begrip op.”
Waarde voor Delfland
Het experiment biedt niet alleen meer informatie, voor Delfland als organisatie is de casus ook van waarde. Het is namelijk belangrijk te blijven innoveren, want de wereld om ons heen verandert. Willen we over 100 jaar nog steeds bijdragen aan een groene, gezonden en veilige leefomgeving voor onze inwoners, dan moeten we meegaan met de tijd of zelfs vooroplopen. Met het experiment riooloverstorten onderzoeken we nieuwe mogelijkheden om antwoord te geven op de vragen uit de toekomst.
Heb je vragen over het experiment riooloverstorten? Neem dan contact op met Siebrand via svanderhoeven@hhdelfland.nl. Wil je meer weten over Digitale Transformatie bij Delfland? Neem dan contact op met Victorine Binkhorst, vbinkhorst@hhdelfland.nl.
Update door: Sandra Borst