Bestrijd de Amerikaanse rivierkreeft: eet hem op!
 

Op de fiets
Mijn zoon is 12 jaar en ging afgelopen september voor het eerst naar de middelbare school, op de fiets.

Het was die maand nog mooi weer dus droeg hij zomerkleding. Hij stond voor een stoplicht te wachten toen hij plotseling een scherpe pijn voelde in de hiel van zijn voet: een Amerikaanse rivierkreeft had hem te pakken!

Toen hij thuiskwam met het bericht dat hij geknepen was door een kreeft en dat die kneep zelfs een wondje had veroorzaakt, werd hij flink uitgelachen. Wij geloofden hem niet.
 

Kreeftenkneep
Maar na het zien van het wondje en wat speurwerk op internet, moesten wij toch toegeven dat hij wel eens gelijk kon hebben. Hij herkende de rode kreeften op de foto’s trouwens ook. Op dat moment heb ik die kreeften de oorlog verklaard: wie aan mijn kind komt, komt tenslotte aan mij! Vanaf dat moment heb ik na lopen denken over mogelijke oplossingen.
 

Prijsvraag Delfland
Begin december kwam op LinkedIn het bericht voorbij dat het Hoogheemraadschap Delfland een heuse prijsvraag had uitgeschreven om de Amerikaanse rivierkreeft te bestrijden. Een mooie kans dus om mijn ideeën uit te werken!

Nou ben ik geen techneut, dus verwacht van mij geen ingenieus kreeften vangnet. Zo’n vangnet hebben ze naar mijn idee in Amerika vast allang, want daar komen die beesten ten slotte vandaan. Ik zal de prijsvraag dan ook niet gaan winnen vrees ik, maar misschien kan ik met mijn idee toch wel bijdragen aan de bestrijding ervan.
 

Kokkerellen
Veel diersoorten zijn inmiddels uitgestorven door overbejaging door de mens. De rivierkreeft schijnt ook goed te smaken, dus ik stel voor dat we ze gewoon opeten! Kreeft uitgeroeid, probleem opgelost, toch?

Mmmmm!!! (zie Amerikaanse rivierkreeft, vangen, koken, wokken, je eet je vingers er bij op (vindikhier.nl)
 

Vangen
Ja… Maar dan moeten we ze toch eerst zien te vangen, liefst op grote schaal om een zo groot mogelijke impact te behalen. Hoe kun je die grote schaal bereiken? Gewoon, door de inzet van bewoners! Maar hoe dan?
 

Bewoners aan zet in eigen sloot!
Geef bewoners de kans om de kreeften te vangen en geef ze als beloning de gelegenheid om de kreeften te mogen opeten. Ik begrijp dat de kreeften nu alleen nog met een hengel aan de haak geslagen mogen worden, en dat er andere onhandige regels zijn over verplaatsing van kreeften en zo, die wetgeving zal dus moeten worden aangepast.
 

Per sloot, of eventueel per aantal sloten dat dicht bij elkaar ligt, is iemand die in dat gebied woont verantwoordelijk voor de kreeften in die sloot. Een gewone bewoner. Per groepje bewoners in een gebied wordt een opleiding verzorgd in het buurthuis. De bewoners die zich hebben aangemeld krijgen een kreeftenval uitgereikt en eventueel ander materiaal dat zij nodig hebben om de kreeften te vangen. In de cursus krijgen zij uitgelegd hoe ze de vallen moeten plaatsen, hoe ze om moeten gaan met bijvangst, de spelregels, wetgeving, en alle andere bijkomende zaken. Daarnaast krijgen ze kookles over hoe ze de kreeften kunnen bereiden van iemand die ter plekke de kreeften klaarmaakt en ze uitdeelt aan de deelnemers. Zodat de deelnemers echt de smaak te pakken krijgen!

Na afloop van de cursus krijgen de deelnemers hun certificaat als “Kreeftenvanger” uitgereikt en kunnen ze aan de slag! Met de hen toegewezen begeleider worden direct afspraken gemaakt over waar men vanaf wanneer de kreeftenval gaat plaatsen. De begeleider heeft een geografische kaart bij zich waar direct kan worden ingekleurd wie verantwoordelijk is voor welke sloot.

(afbeelding van Rivierkreeften vangen: 12 stappen (met afbeeldingen) - wikiHow)

Per zone komt er dus een toezichthouder/begeleider van het Waterschap, die toezicht houdt, de vallen ook van tijd tot tijd controleert om te kijken of ze wel juist worden gebruikt, en waar de “Kreeftenvangers” terecht kunnen als ze vragen hebben of problemen. Alle Kreeftenvangers uit een bepaald gebied vormen samen het lokale Kreeftenvangers comité en wijzen één van hen aan als coördinator. De coördinator is iemand met nét iets meer tijd, interesse of kennis dan de anderen en kan bij vragen of problemen bij een ander lid van het comité gemakkelijk even gaan kijken. Hij of zij woont tenslotte om te hoek.
 

Misschien is het ook mogelijk om een basisschool een sloot te laten adopteren. Deze school is dan verantwoordelijk voor de kreeftenval in de dichtstbijzijnde sloot. Dat biedt ook mooi de gelegenheid voor een stukje educatie over het leven in de sloot, het probleem van afval daarin, en misschien kunnen zij de sloot kroosvrij maken/houden. Datzelfde geldt voor jongerengroepen die vaak aan een buurthuis zijn verbonden.

In de grotere sloten, vaarten of kanalen kunnen de sportvissers aan de slag. Ook zij krijgen een gratis cursus plus materiaal aangeboden, en krijgen een begeleider toegewezen.
 

UITVOERING

Verspreidingsgebied
Ik ga er van uit dat Delfland een idee heeft van het verspreidingsgebied van de Amerikaanse rivierkreeft in Nederland. Zo niet, dan zal dat in kaart gebracht moeten worden.

Als in beeld is welke gemeenten de kreeft onderdak bieden, kunnen deze gemeenten daarover worden benaderd. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de gemeenten binnen het gebied van het Hoogheemraadschap van Delfland, maar ook die van het Hoogheemraadschap van Rijnland, het Hoogheemraadschap van Schieland en Krimpenerwaard, en het Waterschap Hollandse Delta. En eventueel daarbuiten als de kreeft zich ook al buiten deze grenzen heeft gevestigd. Pas dan kan het project grootschalig worden. Eventueel kan er in een beperkt gebied een pilot uitgevoerd worden.

 

Rekrutering van de Kreeftenvangers
Bewoners benader je het beste via korte lijntjes. Geen grootschalige campagnes dus, maar contact zoeken met bijvoorbeeld de Wijk- en gebiedsmanagers. Elke gemeente heeft wijk- of gebiedsmanagers in dienst en elke wijk of dorp heeft zijn eigen manager. Deze mensen weten wat er speelt in een wijk en welke organisaties er in een gebied actief zijn. Ook heeft elke wijk en elk dorp een wijkraad/dorpsraad die benaderd kunnen worden. De wijkmanager en de dorpsraden kunnen in hun eigen omgeving rondkijken en suggesties doen van personen die in aanmerking zouden kunnen komen om tot Kreeftenvanger te worden opgeleid. Belangrijk is dat de Kreeftenvanger in spé gemotiveerd is.

 

Ook verenigingen die van nature al wat dichter bij de bewoners staan, zoals de Natuur- en Milieu Centra’s, het IVN, de lokale afdelingen van het Wereld Natuurfonds, en lokale organisaties en platforms  kunnen worden benaderd met de vraag over hoe, waar en wie er als Kreeftenvanger kan worden gerekruteerd. Wel via een persoonlijke mail of een telefoontje, niet via een oproep op hun website.

Voor de grotere watergangen kun je contact zoeken met de lokale sportvissersvereniging en de lokale boeren.

Lokale Facebookgroepen
Facebookgroepen die zijn opgezet speciaal voor een bepaald gebied en die namen hebben als: “Je bent Lisserbroeker als…”, “Wat is er te doen in Hoofddorp”, “Wat Hoofddorp moet weten”, “DorpshuisCruquis”, “dorpsraadbeinsdorp”, “jongerencentrumbaddies”, etc. Deze facebookgroepen staan dicht bij de bewoners en worden ook door buren met elkaar besproken (Hé buuf, heb je gezien dat op facebook staat dat we kreeften mogen vangen? Zullen we samen gaan?) en hebben als voordeel boven andere social media dat er ruimte is voor voldoende tekst om de informatie over te brengen. Van deze groepen zijn bovendien vaak duizenden bewoners lid, dus je hebt met één bericht een groot bereik. Door het gebruik van al bestaande groepen breng je de informatie naar de mensen toe. Als je informatie alleen maar op je eigen website of facebookpagina plaatst, ga je in feite met je armen over elkaar zitten wachten tot er eens iemand jouw pagina bezoekt…

Wel één tip: zet de mogelijkheid om te reageren op je bericht uit, want er zullen altijd mensen zijn die zogenaamd grappige opmerkingen of negatieve reacties willen plaatsen, en het is zonde om mensuren te steken in het beantwoorden of ontkrachten van dat soort reacties…
 

Nog een paar opmerkingen tot slot:

1. Eventueel zal dus de lokale of nationale wetgeving aangepast moeten worden. Zodra dat is gedaan, en dit project van start gaat, is het belangrijk om ook het lokale politiekorps hiervan op de hoogte te stellen, zodat de Kreeftenvanger niet binnen de kortste keren een bekeuring aan zijn of haar broek heeft hangen.
2. Geef iedere kreeftenval een uniek labeltje, zodat duidelijk te herkennen is wie de kreeftenval heeft geplaatst. Het is leuk om voor deze hele campagne een logo te ontwerpen zodat dit logo op het labeltje kan terugkomen en dan duidelijk herkenbaar is als deelnemer aan de kreeftenvangerscampagne.
3. In de cursus en de spelregels moet nadrukkelijk worden uitgelegd dat de kreeften NIET verkocht mogen worden. Anders loop je de kans dat een bijdehante Kreeftenvanger alleen de grote mannetjes weghaalt en de kleinere vrouwtjes teruggooit zodat zij zich goed kunnen voortplanten… Het is natuurlijk lastig om dit te controleren, maar de begeleider/toezichthouder van Delfland kan regelmatig de vallen controleren en noteren wat er in zit; de Kreeftenvanger zelf kan een dagboek bijhouden met wat hij/zij per keer uit het water hengelt, en/of hij/zij kan een foto maken en opsturen van de kreeften op zijn bord.

Het is natuurlijk wel de bedoeling dat deze campagne laagdrempelig blijft, dus de registratie en andere handelingen moeten ook weer niet te ingewikkeld worden.

Gevangen kreeften weggeven aan bijv. buren kan natuurlijk wel.

Bewustwording is ook belangrijk hierbij. Er moet goed worden uitgelegd, zowel in de wervingscampagne, als in de cursus, dat de kreeften een grote bedreiging vormen voor de waterkanten, en (bijv) het overstromingsrisico vergroten. Nederlanders zijn over het algemeen gevoelig voor de woorden “wateroverlast” of “overstroming”… 

Het moet natuurlijk ook heel duidelijk zijn dat de uiteindelijke bedoeling van de campagne is om de kreeft uit te roeien.

Er zal een kleine financiële beloning moeten komen voor de Kreeftenvanger zodat hij/zij aas kan kopen. Eventueel kan dat aas natuurlijk ook direct door Delfland aan de Kreeftenvangers worden verstrekt, bijvoorbeeld dat de coördinator van het Kreeftenvangerscomité een voorraad aas beheert waar de andere leden aas kunnen halen zodra zij dat nodig hebben. Heb je ook mooi gelijk zicht op het gebruik van het aas.

 

Ik hoop dat ik hiermee toch een idee heb kunnen aanleveren voor de bestrijding van de Amerikaanse rivierkreeft. 
 

Heel veel succes daarmee!
 

Met vriendelijke groet,
 

Anneke van Gijzen

Email: avgijzen@hotmail.com

Tel. : 06 3031 8640