Waternet onderzoekt met infiltratieproeven hoe deze voorzieningen in de praktijk functioneren. Ook worden de systemen langere tijd gemonitord met een Internet-of-Things-netwerk, zodat kennis wordt ontwikkeld voor het beheer en onderhoud ervan. Zo kunnen betere keuzes worden gemaakt bij het klimaatbestendig inrichten van de openbare ruimte. Alle onderzoeksresultaten zijn gebundeld in een kennisdocument.
Full-scale infiltratieproeven
Het functioneren van een infiltratievoorziening wordt in grote mate bepaald door de snelheid waarmee het water door het systeem naar de bodem kan infiltreren. Voor de bepaling van de infiltratiesnelheid bestaan verschillende meetmethoden. Waternet voert zogenaamde ‘full-scale infiltratieproeven’ uit waarbij de gehele infiltratievoorziening, of een zo groot mogelijk deel van de voorziening, in de praktijk wordt beproefd.
4 foto’s: Impressies van full-scale infiltratieproeven.
Langdurige monitoring met IoT
Aanvullend op de infiltratieproeven worden systemen steeds vaker langdurig gemonitord. Hiervoor gebruikt Waternet zelfontwikkelde meetopstellingen. Sensoren meten iedere minuut het waterniveau in de voorziening. Door gebruik te maken van een Internet-of-Things-communicatienetwerk worden meetdata automatisch naar Waternet verstuurd. In combinatie met neerslaggegevens wordt het met deze data mogelijk om het functioneren van de voorziening te monitoren en te zien of onderhoud moet worden uitgevoerd. In 2020 wordt een standaard-meetsysteem ontwikkeld, waarmee toekomstige systemen worden uitgerust.
Kennisdocument
Deze onderzoeken hebben geleid tot steeds meer kennis over het functioneren van uiteenlopende hemelwaterverwerkende systemen. In 2019 zijn alle onderzoeksresultaten, kengetallen en ervaringen gebundeld in een kennisdocument. Bij de interpretatie van de onderzoeksresultaten is het belangrijk om de systeemspecifieke omstandigheden op de onderzoekslocatie mee te nemen. In het document wordt daarom elke onderzochte voorziening kort beschreven. Daarnaast worden de resultaten van de infiltratieproeven gebruikt om kengetallen te berekenen. Deze getallen geven de mate aan waarin de specifieke voorziening bijdraagt aan de verwerking van hemelwater. Die informatie kan worden gebruikt bij het selecteren en ontwerpen van nieuwe systemen.
Fictief voorbeeld van hoe een voorziening een bepaalde regenbui verwerkt.
In de praktijk blijkt helaas dat niet alles functioneert zoals het is bedacht of ontworpen. Bij de aanleg kunnen fouten zijn gemaakt of door vervuiling raakt het systeem verstopt. Behalve kengetallen bevat het kennisdocument daarom ook een overzicht van praktische aandachtspunten voor het ontwerp, beheer en onderhoud van de voorzieningen.
Voorbeelden van praktijkervaringen. Boven: Vervuiling van een strook doorlatende verharding in het midden van de rijbaan. Linksonder: Loslatend geotextiel in grindtuin. Rechtsonder: Verdroogde beplanting in stedelijke wadi.
Het kennisdocument kan hier worden gevonden (versie februari 2024). Het zal regulier worden bijgewerkt als nieuwe onderzoeksresultaten beschikbaar zijn. In de laatste update zijn de onderzoeken op de Kromme Mijdrechtstraat en Kattenburgerstraat toegevoegd.
Leer meer
Projectupdate januari 2021
Afgelopen juni zijn er verschillende onderzoeksresultaten toegevoegd aan het kennisdocument hemelwaterverwerkende voorzieningen. Het gaat om meetgegevens van de stedelijke wadi Zuidelijke Wandelweg, van de grindtuin op het voorplein bij het De Mirandabad en van de derde infiltratieproef wadi Harkstraat. De afzonderlijke rapportages daarover zijn op aanvraag beschikbaar.
In eerder onderzoek heeft Waternet speciale meetopstellingen ontwikkeld op basis van Internet of Things (IoT) technologie. Toekomstige voorzieningen zullen nu standaard worden uitgerust met deze meetopstellingen, zodat we hun functioneren kunnen volgen over een periode van vijf tot tien jaar. Doordat de data regelmatig worden verstuurd naar de IoTportal van Waternet hoeven de dataloggers niet meer in het veld te worden uitgelezen. Zo komen we te weten of de systemen naar wens functioneren, wat hun invloed is op de grondwaterstand, maar ook hoeveel overstorten plaatsvinden naar het riool. En als de infiltratiecapaciteit van een systeem vermindert door vervuiling, kan tijdig onderhoud worden gepleegd. Om de verzamelde data inzichtelijk te maken zijn afgelopen periode dashboards ontwikkeld.
