Pilot: Regelbare drainage en infiltratie Peelvenen

Kunnen stuurbare watersystemen bijdragen aan een klimaatadaptief grondwater-, oppervlaktewater- en bodembeheer in een attentiegebied van een Natura 2000-gebied en gelijkertijd ten gunste zijn van een perspectiefvolle landbouwpraktijk? Dat gaan waterschap Aa en Maas en twee Brabantse melkveehouders in de Peel de komende vijf jaar onderzoeken.

Aanleiding
De Deurnsche Peel, Mariapeel en de Groote Peel zijn Natura2000-gebieden. De ruimte rondom de Peel is aangewezen als 'attentiegebied'; 500 meter tot 2000 meter brede beschermingszones. Binnen deze gebieden kan het landbouwgebruik worden voortgezet, maar uitbreiding van drainage, waterwinning en beregening staan ter discussie of zijn niet meer toegestaan.

Om verdere verdroging tegen te gaan slaan drie agrariërs en het waterschap de handen ineen om samen te werken aan doelmatiger en duurzamer manieren van landbouwkundig watergebruik en -besparing, waterconservering en peilbeheer. Dit doen zij in een meerjarige pilot op praktijkschaal waarin het meten aan en experimenteren met de lokale waterhuishouding centraal staan.

Locatie

De pilotlocaties liggen binnen de attentiegebieden van de Deurnsche Peel.

Wat houdt de pilot in?
Het waterschap en de agrariërs gaan samen onderzoek doen naar een doelmatiger en duurzamer manieren van landbouwkundig watergebruik en -besparing, waterconservering en peilbeheer.

Op de pilotlocaties zijn ondergrondse netwerken met geperforeerde buizen aangelegd. Vanuit de op de locaties aanwezige waterlopen wordt dit netwerk vervolgens gevoed met oppervlaktewater om het huidige grondwaterpeil structureel te verhogen. Bij een voldoende hoog grondwaterpeil wordt, via capillaire opstijging van bodemvocht, de wortelzone van de gewassen bereikt. Deze ondergrondse vorm van wateraanvoer wordt sub-irrigatie genoemd (door waterschap Aa en Maas wordt de term Regelbare drainage en infiltratie (RDI) gebruikt). De systemen zijn zodanig uitgevoerd, dat de waterinlaat, grondwaterpeilen en overloop van het RDI-systeem stuurbaar zijn al naar gelang de hydrologische omstandigheden en agrarische bedrijfsvoering. Tijdens de duur van de pilot monitoren wij de waterhuishoudkundige effecten van de toepassing van RDI. Dit gebeurt voor zowel water kwantiteit als waterkwaliteit.

Wat gaan we meten?

Om interne en externe effecten van de pilot RDI te kunnen vergelijken met de huidige situatie (geen toepassing van regelbare drainage en infiltratiesysteem) is de nul-situatie vastgelegd. Deze nul-situatie wordt het referentiekader voor de vergelijking met de effecten van de pilot. Om de effecten van het systeem in kaart te brengen nemen we onder andere de volgende stappen:

Het opstellen van een waterbalans ten behoeve van een kwantitatieve effect-evaluatie. Hierbij kijken wij naar de mate en variatie in peilopzet, het bergingsvolume van de percelen en de mate van afvoer vanaf de percelen naar de watergang;
Meten van bodemvocht op verschillende dieptes om de waterbeschikbaarheid voor de gewassen onder verschillende omstandigheden en voor verschillende bodemtypen te kwantificeren;
Bepalen hoe neerslag invloed heeft op de inzet van het systeem;
Meten van grondwaterpeilen binnen het invloedsgebied waarbij we specifiek kijken naar het effect op Natura 2000-gebieden de Deurnsche Peel en de Groote Peel
Het vastleggen van het eventuele effect van wateraanvoer en -afvoer op de peilen van de aangrenzende oppervlaktewateren.
Het beoordelen van de invloed van het gebruik van RDI systemen op de waterkwaliteit
Registreren van de verschillende agrarische handelingen om te bestuderen of en welk verband bestaat met het functioneren van het RDI-systeem;

Van theorie naar praktijk

Het nog in ontwikkeling zijnde klimaat-adaptieve concept Regelbare Drainage-Infiltratie (RDI) lijkt de aangewezen techniek voor de problematiek in de attentiezone, blijkt ook uit een recent modelonderzoek welke in opdracht van waterschap Aa en Maas is uitgevoerd. Resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd en te lezen via onderstaande links.

Lees ook op www.h2owaternetwerk.nl:

Dashboard

Via het dashboard kunt u een inkijkje krijgen in de actuele monitoringsdata. Deze monitoringsdata zal de komende tijd nog worden aangevuld. De inhoud is dus nog in bewerking en niet volledig.

Link dashboard

Gepubliceerd

20-10-2021

Laatst bijgewerkt

12-05-2022

Status

Onderzoek/Verkenning (lopend)

Bedrijfsfunctie

Watersysteembeheer

Technologie

-

Thema

Klimaatadaptie
Voldoende water

Projectleider

Sanne Huisman

Teamleden

-Frank van Herpen
Emmy Zwier
Sanne Huisman
Tessa Kleuskens

Deelnemers

Aa en Maas

Locatie

Gerelateerde locatiegegevens

Projectblog

Updates

12-05-2022

Voorjaar 2022

De pilot is officieel op 1 januari 2022 van start gegaan. Nu is de eerste periode na de start vooral bedoelt om de werking van het systeem te testen en te ontdekken en om eventuele kinderziektes in de monitoringssystemen op te lossen, maar ondertussen verzamelen wij al alle data van de standen van het grondwater, het oppervlaktewater, in- en uitlaatdebieten, neerslaggegevens en bodemvochtmetingen.
De deelnemende agrariërs leren de werking van het systeem en de reactietijd van hun percelen steeds beter kennen.

In het najaar van 2021 zijn de systemen aangelegd. Dit is gedaan door het bedrijf Emonds bv. Hierbij is heel wat grondwerk verzet om uiteindelijk een zo'n vlak mogelijk perceel te creëren. Deze werkzaamheden zijn vastgelegd met behulp van een drone en weergegeven in deze video.

Meer Innovaties

Bekijk alle Innovaties

De impact monitor

De komende jaren moeten we steeds zuiniger en slimmer omgaan met grondstoffen. Zowel de gemeente Amsterdam als het watersch...

19-05-2022

Implementatie/Uitrol (lopend)